انواع لایه بردارها

لایه‌بردارهای فیزیکی

لایه‌بردارهای فیزیکی شامل اسکراب‌ها، کیسه یا لیف زبر حمام هستند. کیسه حمام بهترین لایه‌بردار برای پوست‌های حساس است.

اسکراب چیست و برای کدام نوع پوست مناسب است؟

اسکراب‌ها را به‌شکل کرم یا ژل درست می‌کنند. درون اسکراب ذرات ریز برجسته‌ای وجود دارد. با ماساژدادن این دانه‌ها و سایش آنها روی پوست، عمل لایه‌برداری انجام می‌شود.

دقت کنید که ذرات موجود در کرم نباید آن‌قدر خشن و بُرنده باشند که سطح پوست را خراش دهند. بعضی اسکراب‌ها دارای خرده‌های هسته میوه یا پوست سخت آجیل‌ها مثل پوست گردو هستند. این ذرات می‌توانند پوست را زخمی ‌کنند و جای زخم و لک‌های غیرقابل‌درمان در آن به وجود بیاورند.

در بازار اسکراب‌های ملایم هم موجود هستند که ذرات نرمی دارند و پوست را زخمی نمی‌کنند. این اسکراب‌ها حاوی موادمغذی و آب‌رسان هستند که برای پوست بسیار مفید است. در برخی از اسکراب‌ها هم مخلوطی از یک لایه‌بردار شیمیایی و اسیدهای میوه به کار می‌رود.

اسکراب‌ها بیشتر برای پوست‌های چرب مناسبند. افراد دارای پوست خشک یا حساس در صورتی که اصرار به استفاده از اسکراب دارند، بهتر است از انواع ملایم اسکراب بدون الکل استفاده کنند.

لایه‌بردارهای شیمیایی

لایه‌بردارهای شیمیایی به ۴ دسته تقسیم می‌شوند:

۱. آلفاهیدروکسی اسیدها (AHA) – محلول در آب؛

۲. بتا هیدروکسی‌اسیدها (BHA) – محلول در چربی؛

۳. آنزیم‌های طبیعی؛

۴. رتینوئیدها.

لایه‌بردارهای شیمیایی مزایای زیادی دارند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لایه‌برداری عمقی؛
• درمان آفتاب‌سوختگی و تغییر رنگ پوست؛
• جوان‌سازی پوست؛
• بازکردن منافذ مسدودشده پوست؛
• درمان آکنه؛
• کاهش عمق چروک‌ها و کم‌رنگ‌کردن لک‌های به‌جا مانده از جوش‌ها؛
• روشن‌کردن پوست؛
• بهبود قابلیت جذب موادمغذی از طریق پوست.

۱. دسته AHA مانند گلیکولیک اسید، لاکتیک اسید، مندلیک اسید (Mandelic acid)

گلیکولیک اسید

متداول‌ترین لایه‌بردار در این دسته، گلیکولیک اسید است. بسته به غلظت آن می‌تواند جزو لایه‌بردارهای با قدرت متوسط قرار بگیرد. گلیکولیک اسید تولید کلاژن را افزایش می‌دهد، بافت پوست را تمیز می‌کند و سبب طراوت و شادابی آن می‌شود. همچنین یک ماده شیمیایی عالی برای رفع اسکارهای آکنه است و می‌تواند چین‌وچروک‌ها را کاهش دهد.

ازآنجاکه محلول در آب است، بیشتر برای پوست‌های خشک مناسب است. اما افراد دارای پوست چرب هم می‌توانند از آن برای برطرف‌کردن اسکار آکنه استفاده کنند.

لاکتیک اسید

این اسید که از لاکتوز شیر گرفته می‌شود، در روشن‌کردن رنگ پوست تأثیر قابل‌توجهی دارد. همچنین برای جوان‌سازی صورت و رفع چین‌وچروک مؤثر است.

ازآنجاکه به پوست آب‌رسانی می‌کند، برای پوست‌های خشک مناسب‌تر است.

مندلیک اسید

این لایه‌بردار می‌تواند بافت پوست را بهبود ببخشد و چین‌و‌چروک‌‌های کم‌عمق را برطرف کند. برای رفع آکنه مفید است و می‌تواند در بهبود هایپرپیگمنتیشن (افزایش غیرعادی رنگدانه) بدون تحریک یا قرمزی پوست کمک‌کننده باشد. البته در ترکیب با سالیسیلیک اسید از گلیکولیک اسید مؤثرتر است.

۲. دسته BHA شامل سالیسیلیک اسید

یکی از بهترین لایه‌بردارها برای درمان آکنه، سالیسیلیک اسید است که می‌تواند چربی را در خود حل کند. این ماده به‌درون منافذ پوست نفوذ می‌کند و چربی اضافی آنها را از بین می‌برد. برخلاف گلیکولیک اسید و سایر اسیدهای AHA، سالیسیلیک اسید حساسیت پوست را نسبت به نور آفتاب افزایش نمی‌دهد. این لایه‌بردار برای ازبین‌بردن آفتاب‌سوختگی، تغییر رنگ پوست، ملاسما (لک بارداری)، لک‌های کبدی، کک‌ومک، جوش‌ها و آکنه‌ها بسیار مناسب است. سالیسیلیک اسید برای پوست‌های چرب بهترین لایه‌بردار است.

۳. لایه‌بردارهای آنزیمی

این نوع لایه‌بردار سبک‌ترین و ضعیف‌ترین نوع لایه‌بردار است که از آنزیم‌های میوه تهیه می‌شود. برخلاف اسیدهای AHA و BHA لایه‌بردارهای آنزیمی کمترین تغییر و تبدیل را در سلول‌های پوستی ایجاد می‌کنند. این کرم‌ها فقط سلول‌های مرده را از بین می‌برند و پوست را به خوبی پاک‌سازی می‌کنند. همچنین در برابر نور خورشید حساسیت ایجاد نمی‌کنند.

اگر پوست حساس دارید این لایه‌بردار برای پوست‌تان بهترین است. افراد با پوست نرمال (معمولی) هم بهتر است از همین نوع لایه‌بردار استفاده کنند.

۴. رتینوئیدها

به گفته بسیاری از متخصصان پوست، یکی از مؤثر‌ترین انواع کرم لایه بردار پوست رتینوئیدها هستند. رتینوئید از مشتقات ویتامین آ (A) است. این محصولات از دیرباز به‌منظور درمان آکنه مورد استفاده قرار گرفته‌اند.‌ از نام‌های تجاری این لایه‌بردار می‌توان به رتین آ، رتینول و ترتینوئین اشاره کرد.

اگر برای اولین‌ بار و بدون نسخه می‌خواهید از این محصولات استفاده کنید، بهتر است از ترکیباتی با نام‌های رتینول و رتینیل پالمیتیت شروع کنید. این محصولات برای افراد بالای ۳۰ سال مناسب‌تر است.

رتینوئیدها وقتی از طریق پوست جذب شوند، به رتینوئیک اسید تبدیل می‌شوند‌ و سپس عمل لایه‌برداری را انجام می‌دهند.

اما آن دسته از مشتقات رتینوئید که مستقیما حاوی رتینوئیک اسید هستند، ۲۰ برابر قوی‌تر عمل می‌کنند و بنابراین حتما باید با نسخه پزشک استفاده شوند. دقت کنید روی برچسب رتینوئیدهایی که نباید بدون نسخه پزشک خریداری شوند، این عبارت‌ها درج شده است:

• عبارت «حاوی ترتینوئین» که برای مثال در کرم‌های ضدچروک با نام تجاری رتین – آ، رتین – آ میکرو، رنووا، آترالین (Atralin)، آویتا و آواگا دیده می‌شود؛
• کلمه «تزاروتن» که برای مثال در کرم ضدآکنه با نام تجاری تازوراک دیده می‌شود؛
• کلمه «آداپالن» که برای مثال در ژل آکنه با نام تجاری دیفرین مشاهده می‌شود.

البته این بدان معنا نیست که اینها خطرناک‌اند، فقط باید با تجویز پزشک استفاده شوند. رایج‌ترین عوارض رتینوئیدها افزایش قرمزی پوست، خشکی پوست، پوسته‌شدن و پوست‌ریزی است.

ازآنجاکه ویتامین آ به‌شدت مستعد تجزیه‌شدن است، بهتر است فرمول‌هایی از این محصولات را انتخاب کنید که دارای برچسب stabilized یا encapsulated باشند.

دو نوع لایه‌بردار ترکیبی قوی را بشناسید

جسنر

این لایه‌بردار معمولا به شکل محلول وجود دارد و از سه ماده اولیه سالیسیلیک اسید، لاکتیک اسید و ترکیب شیمیایی رزورسینول (resorcinol) تشکیل شده است. برای رفع هایپرپیگمنتیشن و پوست‌های چرب یا مستعد آکنه عالی است. اما اگر پوست‌تان حساس یا خشک است نباید از آن استفاده کنید، زیرا پوست را از آنچه که هست خشک‌تر می‌کند. از چند روز تا یک هفته طول می‌کشد تا اثرگذاری آن را مشاهده کنید.

لایه‌بردار تی‌سی‌ای (TCA)

تی‌سی‌ای یا تری کلرو استیک اسید، در بین لایه‌بردارهایی که در اینجا ذکر شد از همه قوی‌تر است. البته به‌طورکلی باید درباره همه لایه‌بردارها محتاط و جدی باشید، اما با این یکی اصلا شوخی نکنید! تی‌سی‌ای لایه‌برداری بسیار عمقی است و برای درمان آفتاب‌سوختگی، هایپرپیگمنتیشن، خطوط ظریف و چروک‌های کم‌عمق و اسکار آکنه مفید است. مانند جسنر، از ۷ تا ۱۰ روز باید منتظر بمانید تا اثرگذاری آن را ببینید.

چه موارد دیگری را باید در انتخاب کرم‌ لایه‌ بردار درنظر بگیریم؟

نوع بسته‌بندی کرم لایه بردار

کرم‌های لایه‌بردار دارای بسته‌بندی‌های مختلفی هستند. نوع بسته‌بندی در بعضی از لایه‌بردارها از اهمیت بیشتری برخوردار است. مثلا رتینوئیدها به نور، گرما و اکسیژن حساس‌اند. بنابراین بسته‌بندی آنها باید در برابر نفوذ هوا مقاوم باشد. بهترین نوع بسته‌بندی برای این کرم‌های لایه‌بردار، بسته‌بندی پلاستیکی، تیوب آلومینیومی و یا بسته‌بندی پمپی است که هوا به داخل آن نفوذ نکند.

اطلاعات مندرج روی ظرف کرم لایه‌ بردار

حتما پیش از خرید کرم لایه بردار پوست روی بسته‌بندی را بخوانید و نیاز پوست‌تان را با ترکیبات نوشته‌شده روی ظرف آن مطابقت دهید. به تاریخ انقضای محصول دقت کنید و از پلمپ‌بودن بسته‌بندی مطمئن شوید. تأییدیه‌های بهداشتی روی آن بسیار مهم هستند.

عدم تداخل با محصولات دیگر

لایه برداری پوست در مواردی سبب حساس‌شدن آن نسبت به نور خورشید و یا سایر عوامل محیطی می‌شود. در چنین شرایطی اگر نیاز به خرید کرم ضدآفتاب یا کرم‌های مرطوب‌کننده دارید، به‌دنبال لایه‌بردارهایی باشید که از نظر مواد تشکیل‌دهنده با کرم لایه‌بردارتان تداخل نداشته باشند.

با توصیه دیگران و بدون مطالعه، کرم لایه‌ بردار نخرید

اگر دوستان یا آشنایان از تأثیرات فوق‌العاده کرم لایه‌برداری روی پوست خودشان راضی بودند، این دلیل نمی‌شود که آن کرم روی پوست شما هم اثرگذار باشد. حتما قبل از خرید کرم لایه‌بردار با پزشک مشورت کنید یا اگر می‌خواهید نوع بدون نسخه آن را بخرید درباره‌اش خوب مطالعه کنید.